Szkoła Podstawowa nr 2

Szkoła Podstawowa nr 2 w Błoniu

Zabawy językiem migowym w klasie pierwszej

Język migowy to umowne gesty określające litery, liczby (tzw. znaki migowe daktylograficzne) lub całe pojęcia (znaki migowe ideograficzne) wraz z odpowiednią mimiką i pantomimiką. Jest formą komunikacji i innym sposobem, w jakim możemy wyrażać swoje myśli i uczucia.

Osoby niesłyszące posługujące się językiem migowym coraz częściej można spotkać na ulicach miast, w sklepach i urzędach. Niesłyszące dzieci uczą się w klasach masowych i integracyjnych razem ze słyszącymi rówieśnikami, bawią się wspólnie na placach zabaw. Coraz więcej mówi się o integracji i tolerancji wobec niepełnosprawności, a przecież pełna integracja może być tylko możliwa, gdy osoby głuchonieme i słyszące będą mogły wzajemnie się porozumieć. Posługiwanie się językiem migowym ułatwi dziecku słyszącemu komunikację z osobami niesłyszącymi oraz oswoi je z niepełnosprawnością słuchową.

Prowadzone przeze mnie zajęcia nie służą jednak tylko edukacji w zakresie języka migowego. Nasze dzieci coraz częściej mają problemy z koncentracją uwagi, wyobraźnią, pamięcią, sprawnością manualną, które przyczyniają się do trudności w nauce, już w klasie pierwszej. Zajęcia te mają więc służyć wszechstronnemu rozwojowi ucznia, w tym również zapobieganiu i przeciwdziałaniu trudnościom szkolnym dzieci.

Celem zajęć jest:

· poszerzenie świadomości językowej ucznia,

· nabywanie, rozwijanie i doskonalenie umiejętności potrzebnych w nauce szkolnej i w codziennym życiu, takich jak:

· sprawność rąk i palców,

· dobra koordynacja wzrokowo- ruchowa,

· spostrzegawczość,

· wyobraźnia przestrzenna,

· świadomość ciała i przestrzeni,

· umiejętność koncentracji uwagi,

· pamięć wzrokowa i ruchowa,

· umiejętność naśladowania,

· zdolność kojarzenia.

Zajęcia ponadto:

· wspomagają rozwój intelektualny dziecka,

· rozwijają kreatywność,

· kształtują zdolności konwersacji,

· wspomagają rozwój kompetencji społecznych,

· uczą tolerancji i otwartości w stosunku do ludzi niepełnosprawnych,

· rozwijają umiejętność logicznego myślenia oraz umysłową elastyczność.

Zajęcia prowadzone są metodami aktywnymi. Są to:

·Ćwiczenia praktyczne.

·Gry i zabawy ruchowe i psychologiczne.

·Zabawy muzyczno – ruchowe, w tym śpiewanie piosenek.

·Rysowanie.

·Scenki pantomimiczne.

·Ćwiczenia relaksacyjne i wyciszające.

·Pokaz i prezentacja.

·Rozmowa.

Większość wykorzystywanych przeze mnie w czasie zajęć piosenek (Wszyscy się witamy, Nazywam się, Przyszliśmy dziś do szkoły, Pięć paluszków, Prawa ręka, lewa ręka, Krasnoludki. Już nie jestem malutki, Laurencja, Zimno, zimno, Maszerują dzieci drogą, Na zielonej łące, Żabki) pochodzi z opracowania prof. Marty Bogdanowicz „W co się bawić z dziećmi?”.

Program zajęć dostosowany jest do programu nauczania zintegrowanego „Moja szkoła” (DKW – 4014 – 129/99) realizowanego we wszystkich klasach pierwszych w naszej szkole.

Zajęcia języka migowego składają się z trzech głównych części:

Część wstępna:

· Przywitanie wesołą piosenką z wykorzystaniem naturalnych gestów lub znaków języka migowego – zabawa integrująca grupę.

· Przypomnienie znaków z poprzednich zajęć – ćwiczenia w przekazywaniu i odbiorze znaków.

Część zasadnicza:

· Wprowadzenie nowych pojęć – pokaz nowych znaków, prawidłowe ich wywołanie i ukształtowanie u dzieci, przećwiczenie ich w izolacji z kontrolą wykonania przez nauczyciela i indywidualną korektą błędów oraz ćwiczeń zestawów znaków (w przypadku daktylografii połączeń dwuliterowych i całych wyrazów, w przypadku ideografii prostych zdań zawierających nowo poznane znaki lub tekstu piosenki).

· Zabawy ruchowe, psychologiczne, muzyczne lub plastyczne z wykorzystaniem poznanych znaków języka migowego.

Część końcowa:

· Podsumowanie jednostki lekcyjnej – wspólne powtórzenie wprowadzonych znaków.

· Ćwiczenie odprężające lub relaksacyjne.

Program zajęć:

Bloki tematyczne	Znaki daktylograficzne i przykłady ćwiczeń	Znaki ideograficzne i przykłady ćwiczeń	Propozycje zabaw
1 – 2. Poznajmy się!	Znak: a Ćwiczenia przygotowujące do formowania palców w precyzyjne układy.	Znaki: dzień dobry, do widzenia Ćwiczenia przygotowawcze wyrabiające plastykę ruchów – pantomimiczne ćwiczenia bezprzedmiotowe, np. nawlekanie nitki, otwieranie konserwy.	Zabawa z piosenką na zapoznanie, Mariola jak mapa, Wprawki pantomimiczne Głuchy telefon - pantomima
1 – 2. Poznajmy się!	Znaki: o,e Ćwiczenia: eo, ea, oe, oa, ao, ae Ćwiczenia przygotowujące do formowania palców w precyzyjne układy. Ćwiczenia pozycji dłoni podczas przekazywania znaków daktylograficznych.	Znaki: nazywać się, jak, ja, ty, on, my, wy, oni Ćwiczenia: Jak się nazywasz? Nazywam się… Ćwiczenia przygotowawcze wyrabiające plastykę ruchów – pantomimiczne ćwiczenia bezprzedmiotowe.	Zabawa z piosenką Wszyscy się witamy, Nazywam się Głuchy telefon - pantomima
3. Moje prawa i obowiązki	Znaki: t, m ćwiczenia: mama, tata, tama, mata, tam, meta, temat, to, tom	Znaki: dziękuję, przepraszam, proszę, uczyć się , szkoła, jestem, uczeń, syn, córka, w Ćwiczenia: Jestem uczniem. Uczę się w szkole. Jestem córką/ synem.	Tworzymy regulamin grupy. Zabawa z piosenką Przyszliśmy dziś do szkoły. Zabawy pantomimiczne.
4. Moje sukcesy	Znaki: y, 1, 2, +, -, = ćwiczenia: ty, my; 1 + 1= 2, 2 – 1 = 1	Znaki: kto, umieć, skakać, jeździć na rowerze, grać na komputerze, tańczyć, rysować, czytać, liczyć…	Zabawy: Kto umie jak ja?, Różne miny Rysunek: Co najlepiej umiem robić?
5. Moja rodzina	Znaki: d, i, 3, 4 ćwiczenia: mama, tata, dom, dym, moda, mit;	Znaki: mama, tata, rodzice, rodzina, siostra, brat Ćwiczenia: To jest moja rodzina. Moja mama lubi tańczyć. Mój tata lubi czytać. Moja siostra lubi rysować.	Album rodzinny. Scenki pantomimiczne nt. Jak wygląda moja rodzina? Co robimy razem? Jak sobie pomagamy? Zabawa plastyczna

Bloki tematyczne	Znaki daktylograficzne i przykłady ćwiczeń	Znaki ideograficzne i przykłady ćwiczeń	Propozycje zabaw
6. Mój dom	znaki: l, k, b, r, 5 ćwiczenia: brat, lato, lalka, lok, baba, kot, rak, bar, kara, Biblia, balia, Ela, Barbara, lilia, rabarbar, rok;	znaki: dom, pokój, kuchnia, łazienka, mieszkać, w ćwiczenia: Mieszkam w domu. To jest mój dom/ pokój. To jest moja kuchnia/ łazienka. Moja mama czyta w kuchni. Mój tata maluje pokój.	Zabawa z piosenką Pięć paluszków, Prawa ręka, lewa ręka Zabawa ruchowa Budujemy dom Zabawa plastyczna Mój dom
7. Kolory jesieni	znaki: s, n, 6 ćwiczenia: las, sosna, klon, sarna, lis, sen, sasanka, sala, nos, ser, as, sanna;	znaki: kolor, zielony, czerwony, brązowy, szary, pomarańczowy, biały, czarny, niebieski, żółty, różowy; jesień, teraz ćwiczenia: Lubię kolor czerwony. Teraz jest jesień. Jesienią jest kolorowo.	Zabawa w kręgu Jaki jest Twój ulubiony kolor? Zabawy ruchowe: Kolorowy berek Kolorowe państwa Kolorowe uczucia
8. Jesienny spacer	znaki: p, j, 7 ćwiczenia: pole, pora, para, jama, jasno, pies, Japonia, Janek, Maja, Joasia, Jola, Polska;	Znaki: jesień, czapka, czerwony, grzyb, mrówki, żaba	Zabawa z piosenką Jesień, Krasnoludki
9. W zdrowym ciele zdrowy duch	znaki: w, ę, ą, 8 ćwiczenia: trawa, wiara, obawa, paliwo, sęk, ręka, imię, okręt, wędlina, pąk, dąb, mąka, trąba, kąpiel;	Znaki: zdrowy, chory, czuć się, nazwy części ciała Wybrane znaki do treści wiersza.	Zabawa z piosenką Już nie jestem malutki, Głowa, ramiona Pantomima wiersza S. Jachimowicza Chory kotek
10. Jak spędzamy czas wolny jesienią?	znaki: u, ó, ł, c, z, 9 ćwiczenia: Błonie, telewizja, kruk, rów, wór, zupa, pazur, półka, sójka;	Znaki: lubię, skakać, chodzić po górach, oglądać filmy, grać na komputerze, bawić się na placu zabaw, bać się, spać, rysować, czytać, tańczyć, pływać, słuchać bajek	Zabawa ruchowa Zamienią się miejscami osoby, które lubią…. Scenki pantomimiczne Zgadnij, co lubię robić

Bloki tematyczne	Znaki daktylograficzne i przykłady ćwiczeń	Znaki ideograficzne i przykłady ćwiczeń	Propozycje zabaw
11. W oczekiwaniu na Świętego Mikołaja	utrwalanie poznanych znaków daktylograficznych; ćwiczenia: kolęda, Mikołaj, prezent, karmnik, sanki, zdjęcia, bombki, zabawki;	Znaki: Święty Mikołaj, choinka, prezenty, chcieć, dostać, od, nowy, piłka Ćwiczenia: - Co chciałbyś dostać w prezencie od Świętego Mikołaja? - Ciekawą książkę albo nową piłkę. A ty? - Ja chciałbym dostać komputer.	Zabawa z muzyką Prezent Zabawa integracyjna Prezent dla przyjaciela
12. Zima i zwierzęta	znaki: g, 10 ćwiczenia: gawron, karmnik, grad, grypa, skarga, garnek, gol;	Znaki: śnieg, zima, padać, często, zimny, trzeba, karmić, zwierzęta; nazwy wybranych zwierząt Ćwiczenia: W zimie często pada śnieg. Jest zimno. Trzeba dokarmiać zwierzęta.	Zabawy tematycznie związane ze zwierzętami, np. Zabawa przyrodnicza Stary niedźwiedź
13-15. Już niedługo cicha noc…	utrwalanie poznanych znaków daktylograficznych	Znaki do tekstu kolędy „Cicha noc” (zwrotka 1 i 3)	Zabawy na przywitanie i odprężenie
16. Mój tydzień	znaki: 11	Znaki: poniedziałek, wtorek, środa, czwartek, piątek, sobota, niedziela, tydzień Ćwiczenia: W poniedziałek mamy gimnastykę…	Zabawa z piosenką Laurencja
17-18. Rok ma 12 miesięcy	znaki: h, ch, f, 12; ćwiczenia: choinka, zuch, druh, hufiec, farby, ferie;	Znaki: nazwy miesięcy, rok Ćwiczenia: W styczniu zaczyna się nowy rok. W lutym mamy ferie zimowe…	Interpretacja ruchowa piosenki Pory roku Zabawa Sprzedawca czasu
19 - 20. Zabawy zimowe	znaki: dz, sz, cz ćwiczenia: dziecko, dziadek, dzwonek, nadzieja, deszcz, czapka, szczaw, szczypawka, szkoła, koszyczek;	Utrwalanie dotychczas poznanych znaków – konkurs języka migowego	Zabawy z piosenką Zimno, zimno Zabawy o tematyce zimowej

Bloki tematyczne	Znaki daktylograficzne i przykłady ćwiczeń	Znaki ideograficzne i przykłady ćwiczeń	Propozycje zabaw
21. Wiosna jest tuż, tuż	znaki: ż, rz, dż ćwiczenia: żaba, żółw, żagiel, książka, koleżanka, rzeka, dżdżownica;	Wybrane znaki do tekstu wiersza.	Ruchowa interpretacja wiersza Wiosna
22. Jak się ubieramy na wiosnę?	znaki: ś, ć ćwiczenia: śnieg, śnieżysko, cześć, ściana, nieść, część, ścierka;	Znaki nazw ubiorów: czapka, kurtka, szalik, but, spodnie, skarpetki, rękawiczki, spódnica, sukienka, bluzka, sweter Powtórzenie nazw kolorów.	Zabawa Kto tak jak ja…?
23. Wiosenne wędrówki	znaki: ń ćwiczenia: koniec, koń, słońce, słoń;	Znaki do piosenki: dzieci, iść, droga, słońce, świeci Powtórzenie nazw miesięcy.	Zabawa z piosenką Maszerują dzieci drogą
24. Już umiemy dobrze liczyć	znaki: ź, dź; ćwiczenia: źrebię, kozica, ziarno, źdźbło, później, chodzić, gwóźdź; Znaki liczb od 1 do 20. Dodawanie i odejmowanie liczb w zakresie 20.	Znak: liczyć, numer	Zabawa ruchowa Numerki
25. Tradycje wielkanocne. Co się znajduje w wielkanocnym koszyku?	Powtórzenie znaków wszystkich liter.	Znaki: Wielkanoc, koszyk, święcić, jajko, kiełbasa, chleb, baranek, kurczak	Wykonanie wielkanocnego koszyka – praca plastyczna w małych grupach, porozumiewając się bez użycia mowy.
26. Potrawy nie tylko na Wielkanoc	Nazwy potraw – tworzenie zagadek.	Znaki: śniadanie, obiad, kolacja, masło, wędlina, zupa, mleko, ser, makaron, ziemniaki, ryż, kasza, kompot…	Zabawa ruchowa Bar mleczny Głuchy telefon w języku migowym

Bloki tematyczne	Znaki daktylograficzne i przykłady ćwiczeń	Znaki ideograficzne i przykłady ćwiczeń	Propozycje zabaw
27. Na zielonej łące	Nazwy roślin – tworzenie zagadek. Znaki liczebników porządkowych od 1. do 20. (bez terminu).	Znaki: łąka, pole, zielony, na, jeść, zając	Zabawa ruchowa z piosenką Na zielonej łące. Wykonanie wspólnego rysunku Zielona łąka, porozumiewając się bez użycia mowy.
28. Wiersze Jana Brzechwy	Tytuły wierszy Jana Brzechwy	Wybrane znaki do tekstu wiersza Leń	Interpretacja ruchowa wiersza Leń
29. Chrońmy zwierzęta pól i lasów	Nazwy zwierząt – tworzenie zagadek.	Znaki do piosenki: żaba, nie mam, ładny, skrzydło, ptak Przypomnienie nazw poznanych zwierząt.	Zabawa ruchowa z piosenką Żabki, Zabawa pantomimiczna Zwierzęta
30 - 32. Niedługo Dzień Matki	Nazwy członków rodziny – tworzenie zagadek.	Znaki do tekstu wiersza, piosenki, życzeń dla mamy.	Interpretacja migowa wybranego wiersza lub piosenki oraz życzeń dla mamy – przygotowanie występu z okazji Dnia Matki.
33. Znam język migowy	Liczebniki od 1 do 100.	Utrwalenie poznanych znaków.	Konkurs języka migowego z podziałem wyrazów na rzeczowniki i czasowniki.
34.Wakacyjne marzenia	Utrwalenie poznanych znaków.	Utrwalenie poznanych znaków.	Rozmowa z wykorzystaniem języka migowego nt. Jak spędzę wakacje Tworzenie rysunków na temat wakacji.

Opracowała: Mariola Siedlecka