GIMNASTYKA KOREKCYJNA

 

 Jednym z warunków prawidłowego rozwoju i zdrowia człowieka jest sprawa jego właściwej postawy ciała. Istotnym zadaniem szkoły jest zatem dbanie o poprawną sylwetkę dziecka. Wszelakie oddziaływania zapobiegawcze, wyrównujące i kompensujące są integralną częścią programów szkolnych i pozaszkolnych. Do działań w tym zakresie należy między innymi gimnastyka korekcyjna, czyli ćwiczenia mające na celu korygowanie wad postawy, przeciwdziałanie już stwierdzonym wadom oraz wyrównywanie odchyleń fizjologicznych.

 

Profilaktyka jest zawsze lepsza od każdego leczenia. Wpływ czynników zewnętrznych, odżywianie, organizacja czasu wolnego, praca, szybki rozwój cywilizacji, stresy, tempo życia, decydują o naszej sprawności fizycznej. Skutki niewłaściwego trybu życia pozostawiają ślad w postaci charakterystycznych cech sylwetki, co z kolei wpływa na powstawanie wad postawy ciała i oddziaływuje na prawidłowe funkcjonowanie organizmu.

Wcześnie wykryte zmiany w sylwetce lub tendencje do nieprawidłowości można wyeliminować przez systematyczne ćwiczenia dostosowane do określonej wady, wieku i możliwości dziecka.

 

Poprzez ćwiczenia korekcyjne kształtuje się nawyk prawidłowej postawy ciała, eliminuje wady zauważone, doprowadza stan fizyczny organizmu do pełnej aktywności, przeciwdziała tendencjom do powstawania zmian strukturalnych w układzie kostnym i mięśniowym.

 

Kręgosłup człowieka zbudowany jest z 34 kręgów:

- 7 kręgów szyjnych

- 12 kręgów piersiowych

- 5 kręgów lędźwiowych

- 5 zrośniętych ze sobą – stanowiących kość krzyżową – kręgów krzyżowych

- 5 – także zrośniętych ze sobą, tworzących kość guziczną – kręgów guzicznych

 

* Krzywizna – przodo- lub tyłowygięcie kręgosłupa widoczne z boku.

* Skrzywienie – wygięcie boczne kręgosłupa widoczne z tyłu.

* Postawa ciała – pionizowana pozycja uwarunkowana nawykiem ruchowym; sposób „trzymania się” w pionie.

U człowieka występują 2 rodzaje fizjologicznych krzywizn kręgosłupa:

* kifoza – kręgosłup wygięty do tyłu

   - piersiowa – kształtuje się w życiu płodowym, a zostaje ustalona do 6–7 roku życia. Powinna  mieć 20–40 stopni. Poniżej i powyżej tych wartości jest patologią.                                         

- krzyżowa – kształtuje się w życiu płodowym. Odcinek krzyżowy wygięty jest ku tyłowi.

 * lordoza: (kręgosłup wygięty do przodu)

- szyjna – kształtuje się po sześciu tygodniach gdy dziecko unosi główkę i do 6–7 roku życia zostaje ustalona. Powinna mieć 20–40 stopni

- lędźwiowa – kształtuje się w drugim roku życia gdy dziecko zaczyna chodzić, a zostaje ustalona dopiero w okresie dojrzewania płciowego. Powinna mieć 30–50 stopni.

Jest także trzeci rodzaj skrzywienia kręgosłupa – skolioza (skrzywienie boczne), natomiast jest to skrzywienie patologiczne.

Przyczyny patologicznych skrzywień kręgosłupa:
 - Plecak
 Istotną przyczyną skrzywienia może być noszenie plecaka tylko na jednym ramieniu.
Pomagać może rozłożenie siły napierającej na ramiona zamiast kumulowania go w jednym miejscu.                                                                                                                                                       - Zła postawa przy siedzeniu   
Kręgosłup może krzywić również zgarbiona postawa przy np. odrabianiu lekcji czy korzystaniu z komputera.                                                                                                                            - Praca i ćwiczenia jednostronne|
 Ćwiczenia takie jak gra w tenisa i prace wykonywane jedną stroną ciała również są częstą przyczyną skrzywień.                                                                                                                                      - Noszenie ciężarów
 Dźwiganie dużych ciężarów obciąża nas i krzywi nam kręgosłup.
 - Praca w pozycji pochylonej
Pracując w schyleniu wyginamy nasz kręgosłup i krzywimy go.

Przy skrzywieniach kręgosłupa znaczenie lecznicze ma przede wszystkim pływanie. Pływanie harmonijnie i wszechstronnie rozwija mięśnie, wyrabia ich siłę, wzmacnia układ nerwowy, pobudza krążenie i oddychanie oraz działa hartująco. Pływanie, zwłaszcza latem,  w basenach i wodach otwartych lub w morzu, ma szczególną wartość dla dziecka. Ruch w wodzie, przy współdziałaniu powietrza i słońca, jest doskonałym bodźcem dla młodego organizmu i wpływa korzystnie na wyrobienie prawidłowej postawy. Możliwość odciążenia tułowia i maksymalnego „wyciągnięcia się” w wodzie stwarza dogodne warunki do korekcji kręgosłupa.

Ćwiczenia w wodzie – poza podnoszeniem ogólnej sprawności – intensywnie oddziałują na układ krążeniowo – oddechowy, co jest bardzo istotne w leczeniu skolioz. Ruch w wodzie ma także ogromne znaczenie psychiczne. Dzieci ze skoliozami, pozbawione możliwości uprawiania sportów o charakterze bieżnym i skocznym, znajdują możliwość ruchowego wyżycia się w pływaniu.

Z uwagi na harmonijne i symetryczne ruchy rak i nóg, pływanie stylem klasycznym – „żabką”, ma dużą wartość kształtującą postawę.

Decyzję o doborze odpowiedniego sposobu pływania może wydać TYLKO instruktor gimnastyki leczniczej w ścisłym porozumieniu z lekarzem.

Istnieje mnóstwo innych dyscyplin sportowych, które z powodzeniem mogą być uprawiane przez dzieci z wadami postawy. Należy mieć jednak na względzie, że żadna dyscyplina sportowa nie zastąpi indywidualnie dobranych ćwiczeń korekcyjnych, wzmacniających wybiórczo grupy mięśniowe odpowiedzialne za utrzymanie poprawnej postawy.

Mimo licznych ograniczeń, dzieciom ze skrzywieniami kręgosłupa należy zapewnić dużo ruchu. Nie powinny być one zwalniane z zajęć wychowania fizycznego bez porozumienia z lekarzem ortopedą lub specjalistą w rehabilitacji.

Podstawą prawną kwalifikacji dzieci na zajęcia gimnastyki korekcyjnej jest Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 grudnia 2004 roku w sprawie zakresu i organizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieżą (DzU, Nr 282, poz. 2814 ze zm.). Przy czym istotne są zmiany wprowadzone Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 21 marca 2007 roku zmieniającym rozporządzenie w sprawie zakresu i organizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieżą. (DzU z dnia 30 marca 2007 r., Nr 56, poz. 379).

Rozporządzenie określa zakres i organizację profilaktycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieżą objętymi obowiązkiem szkolnym i obowiązkiem nauki oraz kształcącymi się  w szkołach ponadgimnazjalnych do ukończenia 19 roku życia (§ 1).

§ 3 Rozporządzenia określa:

Profilaktyczna opieka zdrowotna nad uczniami obejmuje:

3) profilaktyczne badania lekarskie (bilanse zdrowia) w zakresie:

a)	indywidualnej oceny stanu zdrowia i rozwoju uczniów,
b)	kwalifikacji do zajęć wychowania fizycznego i sportu szkolnego,
c)	zdrowotnej gotowości szkolnej uczniów,
d)	kwalifikacji do programów rehabilitacyjnych,
e)	ograniczeń dotyczących wyboru i nauki zawodu;

Opracowała Katarzyna Rogowska